عزاداری به شیوه آذریها
عزاداری آذریها در روزهای محرم، مراسم و سوگواریهای بسیار خاصی را به همراه دارد. «شاه حسین»، «وای حسین» مهمترین عباراتی است که از زبان عزاداران، شنیده میشود.
آذریها که به خاندان پیامبر(ص)، بویژه به امام حسین(ع) ارادت ویژهای دارند مراسم مخصوصی را در روزهای محرم برگزار میکنند. یکی از این مراسم، تشتگذاری است که 2 روز پیش از آغاز ماه محرم، شروع میشود. تشتگذاری مراسمی است که با نوحه سرایی آغاز شده و مردم با سینه زنی در سوگ حضرت ابوالفضل(ع) عزاداری میکنند. در این مراسم افرادی که به آنها «حسینچی» گفته میشود و اغلب ریش سفیدان هیاتها هستند، با تشت، کوزه و مشکهای آب بر دوش، به دنبال حسینچی دیگری که پرچمی را در دستش گرفته حرکت میکنند و فریادهای یا حسین، واحسین در این فاصله شنیده میشود.
در ادامه، حسینچیها تشت را در گوشهای از مسجد یا حسینیه میگذارند و آب کوزهها و مشکها را در آن خالی میکنند، روضه حضرت ابوالفضل(ع)، رقیه(س) یا علیاصغر(ع) میخوانند و سپس همه به نوبت تشت را میبوسند و لیوانی از آب آن را به نیت تبرک مینوشد.
مردم اردبیل هم مراسم تشتگذاری را به عنوان کهنترین سنت سوگواران حسینی هر سال 27 ذیحجه به مدت 3 روز برگزار میکنند.
گهواره نمادین
حمل علم و کتل مهمترین وجه عزاداری مردم بخشهای غربی کشور است.
در کرمانشاه اما مردم روستاهای کندوله و فش، مراسم عزاداری ویژهای دارند. در این بخش از کشور عزاداران از روستای خودشان، به روستاهای دیگر میروند و در هر روستا از آنها پذیرایی میشود. گهواره نمادین حضرت علیاصغر(ع) هم در تمام مدت روی دوش مردم حمل میشود.
مراسم عزای حسینی در هر شهر و روستایی ویژگیها و آیینهای خاص خودش را دارد. این تنوع و تکثر نمایشها و سوگوارهها، چهرهای سیاهپوش، عظیم اما در عین حال بسیار متفاوت و تاثیرگذار به شهرهای مختلف کشور میدهد، اما آنچه در همه این مراسمها مشترک است، سوزناکی شعرهاست که با صدای بم و بلند طبلها در هم میآمیزد و صدای زیر و غمانگیز سنجها برای تکمیل این سمفونی بزرگ با زنجیرهایی که همزمان بالا میروند و روی شانهها فرود میآیند، همراه میشود.